Afganistan’da maalesef durum iç açıcı değil. Özellikle son yıllarda yaşanan çatışmalarla birlikte ülkenin birçok yerinden başka yerlere insanlar göç etmek zorunda kalıyor. Sadece ocak ayından bu yana ülke içinde göç eden insan sayısı 600 bini aşmış olup, son yıllarda ise bu rakam toplamda 3 milyon 500 bin kişiye ulaşmış durumda.
Evlerini terk etmek zorunda kalan insanlar hayatlarını idame ettirmede çok büyük sıkıntılar çekerken ülke genelinde yoksulluk oranı oldukça yükselmiş haldedir. Özellikle gıda alanında birçok insan ihtiyaç sahibi... (Yaklaşık 35 milyon nüfusa sahip) Afgan halkının 18 milyonu insani yardım ve temel ihtiyaç maddelerine muhtaç halde.
18 milyonun 14 milyonu gıda konusunda yokluk içinde. İnsani yardıma muhtaç insanların yüzde 75’i kadın ve çocuklardan oluşuyor. Bu insanlar ülkedeki siyasi belirsizlik ve ekonomik sorunlar nedeniyle ciddi sıkıntılar çekiyorlar. Afganistan da bir insanlık dramı yaşanıyor!..
Maalesef ağır geçen kış şartları bu bilançonun çok daha vahim bir hal alması öngörülüyor. Bu tablo hiç de iyi bir sonuç değil. Afganistan, Birleşmiş Milletler (BM) ve birçok uluslararası kuruluşun kırmızı alarm verdiği bir ülke konumunda...
BM Genel Sekreteri, uluslararası toplum tarafından daha fazla ortak çaba sarf edilmeden, Afganistan’daki her erkek, kadın ve çocuğun aşırı yoksullukla karşı karşıya kalabileceği konusunda uyardı.
Bu yardımın, ‘hayat kurtaran gıda ve tarım desteğini, sağlık hizmetlerini, yetersiz beslenme tedavisini ve acil barınmayı, suyu, kanalizasyonu, korumayı ve olağanüstü hâl eğitimini’ artırmak için gerekli olduğunu açıkladı.
“İnsani yardım faaliyetleri acilen daha fazla kaynağa ve daha fazla esnekliğe ihtiyaç duyuyor” denilerek, dondurucu soğuklar ve donmuş varlıkların Afganistan halkı için ölümcül bir kombinasyon oluşturduğu konusunda uyarıldı.
Kamu sektörü çalışanlarının maaşlarının ödenmesine izin vermek ve Afgan kurumlarının sağlık, eğitim ve diğer hayati hizmetleri sağlamasına yardımcı olmak amacıyla bu acil durumda hayatları ve ekonomiyi kurtarmak için fonların kullanılmasını engelleyen kural ve koşulların askıya alınması gerekiyor.
“Afgan halkına yardım etmek için zamanla yarışıyoruz” diyen BM Genel Sekreteri, BM’nin geçmiş günlerde 5 milyar dolardan fazla para toplayarak bir ülkeye yardım etmek için şimdiye kadarki en büyük insani yardım hamlesini yaptığını ifade ediyor.
Bu çağrının büyüklüğünün, ‘kardeşlerinin geri kalanı için bir çocuğunu satan’ Afganların yaşadığı çaresizliği yansıttığını dile getiren Guterres, “Sağlık tesisleri yetersiz beslenen çocuklarla dolup taşıyor. Ülkede insanlar, ısınmak için eşyalarını yakıyor. Ülke genelinde geçim kaynakları kaybedildi diyor.
Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Afganistan’a karşı BM yaptırım sisteminden, insani bir muafiyet kabul etmesini memnuniyetle karşılayan Guterres, finansal kurumlar ve ticari kuruluşlar için bu istisnanın, insani yardım çalışanları ile yaptırımları ihlal etme korkusu olmadan iş yapmak için yasal güvenceler verdiğini vurguladı.
BM Genel Sekreteri, “Ekonomik çöküşü önlemek ve insani yardım faaliyetlerini mümkün kılmak için bankacılık sistemi çalışır durumda olmalıdır diyor. Afganistan Merkez Bankası’nın işlevi korunmalı ve desteklenmeli, Afgan döviz rezervlerinin koşullu serbest bırakılması için bir yol belirlenmelidir” ifadelerini kullandı.
Kalan kaynakların (1,2 milyar dolardan daha fazla), Afgan halkının kışı atlatmasına yardımcı olmak için kullanılabilir olması umudunu dile getiren Guterres, BM’nin, ‘fonların, bunlara ihtiyaç duyan Afgan halkına ulaşmasını ve bu fonların başka yerlere yönlendirilmemesini sağlayacak hesap verebilir sistemleri devreye sokmak’ için, üye devletler ve diğerleriyle birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.