1980 yılının Ağustos ayında Almanyanın Stuttgart ili Göppingen ilçesine geldiğimde iki dükkan dediğimiz iki tane Türk bakkalı vardı. Adanalı Mehmet Ali Ekizoğlu hanımı Alman yengemiz çok güzel Türkçesiyle müşterileri karşılıyordu.
Emine, Alparslan, İsmail, Barbaros isminde çocuklarıyla birlikte işletiyorlardı. Babam eti ve diğer ihtiyaç Türk ürünlerini hep burdan alırdı. İyi bir dosttu.
Almanyada binlerce Türk vatandaşı Almanlarla evliler, çok da arkadaşımız var. Çocuklarına iki ismi verdiklerini biliyor ve okuyorum. Alman ve Türk ismini veriyorlar. İki isimli bu çocuklara genelde Alman ismiyle hitap ediliyorlar.
Mehmet Ali Ekizoğlu’nun çocukları Türk isimleri taşıdıkları gibi çokda güzel Türkçe diline hakimler.
Emekli olmuş Antalya ya yerleşmişti.
Geçtiğimiz yıllarda Antalya’da hakkın rahmetine kavuşan Şehriniz Göppingene İlk Türk bakkalını ve dönerini getiren (açan)Mehmet Ali Ekizoğlu ağabey rabbim sana rahmet eylesin mekanını cennet eylesin.
Göppingenin ilk Dönercisi
Mehmet Ali Ekizoğlu Döner İmbis dükkanını açtı. Müşteriler kuyruğa girerdi. Mehmet Ali ağabey ve işçisi yetiştirmek için ter dökerlerdi. Uzun yıllar tek döner İmbis olarak hizmet verdiler. Daha sonraki 1990 yıllarda döner İmbislerin sayısı arttı.
Türk Girişimci Dönercilerimiz Gyros’u bitirdiler.
Yunanlılar hep yaptıklarını başta Almanya olmak üzere Avrupada da Döneri kopyalayarak isminide Gyros diyerek her köşeye açtılar. Batılılar Yunan Gyros’una destek olsada tabanda tutmadı. Çaldıkları (kopya) dönerimizin tadını veremediler. Başarılı işini seven ve ehli olan Türk girişimciler kazandılar. Çok şükürler olsun bu mücadelede Gyrosu toprağa gömdüler. Kazanan Türk döneri ve dönercilerimiz oldu. Türkiye devleti geçde olsa isim hakkını almalı Türkiye Döneri tescillenmeli.
Almanyada Türkiye, döneri “geleneksel lezzeti”
Almanya Sabah gazetesi editörü, A Haber Almanya muhabiri Fatih Yılmaz Almanyada Türk döneri
Türkiye olarak tescil ettirmek ve geleneksel lezzet” üzerine bir araştırma haber geçti. A Haber’in akşam haber saatinde bildiği haber Almanyada gündem oldu. Fatih Yılmaz’ın bu araştırma haberini bende okurlarım için paylaşıyorum.
Nisan ayı sonunda Avrupa Birliği’ne başvuruda bulunmuştu. Başvuru dilekçesinde dönerin Türk mutfağının ayrılmaz bir parçası olduğu, döner için kullanılan etten baharatlara kadar tüm malzemenin standartlara uygun olması gerektiği belirtilmişti.
Bu talebe 3 aylık bir itiraz süresi vardı, tam da yasal itiraz sürecinin bitimina az bir zaman kala Almanya veto başvurusunda bulundu, “döner bizim de milli yemeğimizdir” diyerek Türkiye’nin başvurusuna itiraz etti ve Türkiye’nin talebinin veto edilmesini istedi.
Almanya, ilk kez 1970’li yıllarda Berlin’de gurbetçi Türklerin sayesinde tanıdığı devlet nezdinde sahiplendi, Türkiye’nin döner için yaptığı tescil başvurusunun Almanya’nın kültürel kimliğine bir saldırı olduğunu öne sürdü. Hatırlayınız Nisan ayında Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier, yanında 60 kilo döner getirmiş ve epey tartışılmıştı. Aslında bir anlamda “döner Almanya’nın da yemeğidir” mesajı verilmeye çalışılmıştı. Yine bizzat hükümetin tarım bakanı, Türkiye kökenli olan Cem Özdemir, dönerin Türkiye adına tescilinin “Alman ekonomisine müdahale” olacağını ileri sürdü.
Peki Almanya, bize ait olan geleneksel lezzeti neden bu kadar sahipleniyor? Çünkü döner bugün Almanların ünlü sosisini bile geride bırakarak ülkede en çok tüketilen yiyecek haline geldi. Türkiye döneri tescil ettirirse Almanya’daki dönerciler de kurallara uygun üretim yapmak zorunda kalacak.Artık soslu, salatalı, hindi etinden döner yapılamaycak. Ve ismi de döner değili dönen şiş kebap olarak değişecek. Döner sektörü Almanya’da yıllık 7 milyar euro’luk dev bir ciroya sahip. Günde 2 milyon porsiyon döner satılıyor ve günde 550 ton döner tüketiliyor.
Almanya, Türkiye’nin tescil başvurusunun dönerin fiyatını artıracağını, bunun da enflasyona yansıyacağını savunuyor. Almanya’nın itirazının kabul edilmesi halinde Brüksel, Almanya ve Türkiye'den uzlaşmalarını talep edecek. Eğer 6 ay içinde bir uzlaşıya varılamazsa bu konuda son kararı Avrupa Komisyonu verecek.
Göppingen şehrinin ilk Bakkalı ve Dönercisi Mehmet Ali ve eşi Gönül Ekizoğlu