Ankara Rehberi: Hacı Bayram-ı Veli Türbesi’nin Gizemi ile Külliye’nin Tarihi, Kültürel Değeri ve Agustus Tapınağı

Türbe ile Tapınak Bir Arada! Adeta İnsanlara Verilen Bir Mesaj ! Yaz ayının kavurucu sıcaklarından bunaldığımız şu günlerde, kimi tatile denize gitti kimi memleketine gitti, kimileri de çeşitli nedenlerle herhangi bir yere gidemedi. Biz gedemeyenlerin ve ilimiz dışından gelen misafirlerin rehberi olarak yaz ayının sıcak günlerinde hoş eğlenceli vakit nasıl geçiririz,

Türbe ile Tapınak Bir Arada! Adeta İnsanlara Verilen Bir Mesaj !

Yaz ayının kavurucu sıcaklarından bunaldığımız şu günlerde, kimi tatile denize gitti kimi memleketine gitti, kimileri de çeşitli nedenlerle herhangi bir yere gidemedi. Biz gedemeyenlerin ve ilimiz dışından gelen misafirlerin rehberi olarak yaz ayının sıcak günlerinde hoş eğlenceli vakit nasıl geçiririz, bugün nereleri gezebiliriz diyen dostlara yardımcı olmak üzere bu hafta gezerken bilgileneceğiniz ve gezerken keyif ve tasavvufi haz alacağınız Hacı Bayram Veli ve Külliyesini kaleme aldık. Buyurun birlikte zamanda yolculuk yapalım.

Türk Dilini ve Kültürünü Anadolu’da yayan değerli bir ‘Veli’ (Ermiş, Eren, Evliya) olarak haklı şöhrete kavuşmuştur. Öyle ki namı ülke dışına taşmış ve içerisinde türbesi olan külliye, özellikle İran başta olmak üzere birçok Müslüman ve diğer dine mensup insanlardan yoğun ilgi görüyor.

Ankara’nın Çubuk Çayı üzerinde Zülfazıl (Solfasol) köyünde doğdu. Hacı Bayram-ı Veli, 14. ve 15. yüzyıllarda Anadolu’da yetişti. Eserlerini,  Hacı Bektaş-ı Veli ve yoldaşları gibi Türkçe olarak yazdı ve dönemde Türkçe kullanımına öncülük yaparak Anadolu’da yaygınlaşmasını önemli şekilde etkileyerek katkı vermiştir.

Hocası Hamideddin-i Veli'nin vefatından sonra Ankara’ya gelerek doğduğu köye yerleşen Hacı Bayram Veli,  talebe yetiştirmekle meşgul oldu. Sohbetleriyle hasta kalplere şifa dağıttı. Talebelerini daha çok sanata ve ziraate sevk ediyordu. Kendisi de geçimini ziraatle sağlıyordu. Açtığı ilim ve irfan ocağına, devrinin meşhur alimleri, hak aşıkları akın etti. Damadı EşrefoğluRumi, Şeyh Akbıyık, Bıçakçı Ömer Sıkıni, Göynüklü Uzun Selahaddiin, Edirne ve Bursa ziyaretlerinde talebeliğe kabul ettiği Yazıcızade Ahmed (Bican) ve Mehmed (Bican) kardeşler ile Fatih Sultan Mehmed Han'ın hocasıAkşemseddin bunların en meşhur olanlarıdır.

Fatih’in babası Sultan İkinci Murad Han, Hacı Bayram-ı Veli’yi Edirne’ye davet edip, ilim ve manevi derecesini anlayınca, fevkalade hürmet göstermiş, Eski Cami'de vazettirmiş, tekrar Ankara’ya uğurlamıştır.

Sultan İkinci Murad Han kendisinden nasihat isteyince; İmam-ı Azam’ın, talebesi Ebu Yusuf ’a yaptığı uzun nasihatı yaptı: “Tebean içinde herkesin yerini tanıyıp bil; ileri gelenlere ikramda bulun. İlim sahiplerine hürmet et. Yaşlılara saygı, gençlere sevgi göster. Halka yaklaş, fasıklardan uzaklaş, iyilerle düşüp kalk. Kimseyi küçümseyip hafife alma. İnsanlığında kusur etme.

Sırrını kimseye açma. İyice yakınlık peyda etmedikçe kimsenin arkadaşlığına güvenme. Cimri ve alçak kimselerle ahbablık kurma. Kötü olduğunu bildiğin hiçbir şeye ülfet etme. Bir şeye hemen muhalefet etme. Sana bir şey sorulursa ona herkesin bildiği şekilde cevap ver. Seni ziyarete gelenlere faydalanmaları için ilimden bir şey öğret ve herkes öğrettiğin şeyi belleyip tatbik etsin.

Onlara umumi şeyleri öğret, ince meseleleri açma. Herkese itimad ver, ahbablık kur. Zira dostluk, ilme devamı sağlar. Bazen de onlara yemek ikram et. İhtiyaçlarını temin et. Onların değer ve itibarlarını iyi tanı ve kusurlarını görme. Halka yumuşak muamele et. Müsamaha göster. Hiçbir şeye karşı bıkkınlık gösterme, onlardan biri imişsin gibi davran.

ziyaret etmek istediğinizde Hacı Bayram Veli külliyesinde sizleri neler bekliyor, birlikte keşfe çıkalım.

Külliye ve Çevresi

Hacı Bayram Veli ve külliyesi 1936 yılında düzenlemesi yapılmış fakat zaman içerisinde oldukça bakımsız harabe bir durumdayken 2013 yılında dönemimin Belediyesi tarafından Kültür Bakanlığı işbirliği ile düzenlemesi yapılarak son halini aldı.

Altındağ ilçesi sınırları içerisinde buram buram tarih kokan Ulus semtinde bulunan Hacı Bayram’a gelmeye karar verip geldiğinizde, içinizdeki dürtü sizi Hacı Bayram Külliyesi içerisinde yer alan Hacı Bayram Veli Türbesine girip ziyaret etme isteğiyle türbeye yönelirsiniz. Türbenin kapısına geldiğinizde yoğun bir kalabalık olduğunu görürsünüz.

Ziyaret edeceğiniz zatın önemini bildiğiniz için, homurdanmadan beklersiniz. Sıranız geldiğinde büyük bir huşu içerisinde içeri girip duanızı edip büyük bir huzur içerisinde dışarı çıkıp, doğruca camii’yi görme isteğiyle o tarafa yönelirsiniz. Beraber geldiğiniz kişilerle bir taraftan da ziyaretten duyduğunuz memnuniyeti ve huzuru anlatarak 1427 yılında inşaa edilmiş tarihi cimii içerisine girersiniz. Önce içeride tarihi yapıyı inceler, ardından gelmişken 2 rekât namaz kılalım ibadetimiz tam olsun diyerek kıyam’a durusunuz huşu içerisinde ibadet tamamlandığında büyük bir rahatlamayla dışarı çıkarak çevresinde neler var diye keşfe balarsınız.


Camii’nin karşısında sıralı hediyelik eşya satıcılarını tek tek dolaşıp beğendiğiniz dini objelerden hediyeler aldıktan sonra yan yana sıralı dükkânları dolaşarak Ausgustos tapınağı dikkatinizi çeker. Merakla etrafında dolaşır, tapınakla ilgili tabelalardan ne olduğunu anlamaya başlarsınız. Tapınağın; daha önceki yıllarda Frig tanrıları Kibele ve Men'e adanmış fakat zaman içerisinde aldığı ağır hasarlar sonucunda yıkılmış olan bir kutsal mekanın üzerine inşa edildiği düşünülen yapının, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında, son Galat hükümdarı Amintas'un kızı Pilamenes tarafından,

Roma İmparatoru Augustos adına bir bağlılık nişanesi olarak yaptırıldığı bilgisini öğrendikten sonra keşfe deva edersiniz. Sohbet eşliğinde çevreyi keşfe devam ederek meydanlıkta biraz dolaştıktan sonra çarşıların olduğu noktaya gelip çarşıyı baştan aşağı gezip ilginç olabilecek objelere bakınarak gezinize devam edesiniz. Yavaş yavaş yorgunluk hissi başlar ama birlikte geldiğiniz eşinize dostunuza, şu al tarafta neler var oraları da dolaşalım da öyle yemek ve kahve molası verelim kararının ardından Külliye içerisinde yer alan kapalı çok katlı parkına aracınızı park edip dışarı çıktığınız noktanın solunda yer alan Oba çadırı ve yan tarafında yer alan köy evi aklınıza gelir ve oraları görelim diyerek o tarafa yönelirsiniz. Oba çadırına girdiğinizde Hacı Bayram Veli’ye ait cam içerisinde sergilenen giysileri ile cam muhafazalar içerisinde sergilenen Kur’an-ı Kerim, dini kitapları ve kullandığı eşyaları seyre dalarsınız.

Etrafı seyrederken sıralı sandalyeler ve Hacı Bayram Veli’nin hayatını, eserlerini ve söylemlerini anlatan video gösterimi dikkatinizi çeker. Öğrenme isteğiyle oturur videoyu izlemeye koyulursunuz. Gerektiği kadar oturduktan sonra çadırdan çıkıp yan tarafındaki köy evine girdiğinizde bildiğimiz köy evinin bir kopyası olduğunu ve içerisinde bir köy evinde bulunan eşyalardan var olduğunu gözlemlerken dikkatinizi Hacı Bayram veli ve iki öğrencisiyle yaptığı sohbeti temsil eden mumyaları izlemeye koyulursunuz.

Yorgunlukla Gelen Yemek Molası

İyiden iyiye yorulduğunuzu ve acıktığınızı hissederek, vallaha çok harika yerler çok güzel şeyler gördük ama çok da yorulduk ve acıktık. Hadi gidip dinlenelim hem de yemek yiyelim. Peki meydanlıkların karşısındaki kaliteli, görünen restoranlardan birine mi gidelim, yoksa diğer tarafta olan çarşının üzerinde ki,  restoranlardan birine mi gidelim? Çarşı üstünde bulunana karar verilip o tarafa yönelirsiniz. Yürüyerek çarşı üstü restoranlardan gözünüze kestirdiğiniz birine girip yemek ve dinlenme molası verirsiniz. Yemeğinizi keyifle yiyip, üzerine keyif kahvesi içtikten sonra  külliye çıkışı karşısında sıralı dini objelerin satıldığı sıralı dükkânları gezmek için o tarafa yönelirsiniz.

Külliye’den henüz çıkmamışken bir sürü güvercinin uçuştuğunu ve onlara yem atan büyük, küçük insanları gördüğünüzde, bizde yem atalım diyerek, yem satıcısından birkaç tabak yemi alıp kuşlara atmaya başlasınız. Güvercinlerin uçuşu size büyük keyif verir. Yem atma faslının ardından sıralı dükkânları gezmeye koyulursunuz. Buraları gezdikten sonra Ulus’ta o kadar çok gezilecek yer var ki, bir günde hepsini gezmemiz mümkün değil başka zaman gelelim.

Bu kez de Dışkapı’da bulunan Roma Hamamı harabelerine, oradan da eski meclis ve tarihi Devlet Konuk Evi’ni gezeriz sohbetini yaparak ve bir daha gelmek üzere sözleşerek aracınızı koyduğunuz kapalı otoparka yönelerek bu gün ki geziyi mutlu, huzurlu ve keyifle tamamlarsınız. 

ulaşım sağlamanız mümkün. Çünkü Ankara’nı merkezinde her yeri tarih kokan Ulus semtinde yer alıyor. İster aracınızla ister toplu taşıma araçlarıyla tek vesaitle ulaşım sağlayabilirsiniz.

Evet dostlar bu hafta hep birlikte Hacı Bayram Veli ve külliyesini gezerek tanımaya ve keşfetmeye çalıştık. Umuyorum bu yazımı okuduğunuzda oradaymış gibi huşu içerisinde okursunuz ve büyük keyif alırsınız. Bir sonraki hafta yeni bir konu ve mekanda buluşmak üzere hoşça kalın, sağlıkla kalın.