Tarihte Çankırı: Gangra’dan Çankırı’ya Uzanan Yolculuk
Tarih sahnesinde birçok kez el değiştiren Çankırı, önce Paphlagonia, ardından Pontus Krallığı topraklarında yer aldı. Roma İmparatorluğu’na katılmasıyla şehir önemli bir merkez haline geldi. Orta Çağ boyunca Bizans döneminde Germanikopolis olarak da bilinen Çankırı, İslam ordularının fetih hedeflerinden biri oldu. Ancak, 1071 Malazgirt Zaferi ile Danışmendoğulları'nın egemenliğine girdi ve sonrasında Selçuklular ve Osmanlılar tarafından fethedildi. Osmanlı döneminde şehir, Anadolu Eyaleti’nin önemli bir merkezi olarak dikkat çekti.
Çankırı İsminin Dönüşümü
Şehrin bugünkü adının kökenine dair halk etimolojisi, ilginç bir hikâye sunuyor. İlk olarak Gangra adıyla bilinen bu şehir, Osmanlı döneminde “Kangırı” ya da “Kângarı” olarak anılmaya devam etti. Ancak zamanla halk arasında bu isim, “çan” ve “kırık” kelimelerinin birleşimiyle “Çankırı” olarak değiştirildi. Bu dönüşüm, eski isimlere yerel halkın yeni anlamlar yüklediği klasik bir halk etimolojisi örneğidir.
Cumhuriyet Döneminde Çankırı
Cumhuriyet döneminde Kastamonu vilayetine bağlı bir sancak merkezi olan Çankırı, Kurtuluş Savaşı sırasında stratejik bir rol oynadı. İnebolu üzerinden Ankara’ya gelen malzeme ve insan taşımacılığında önemli bir geçiş noktasıydı. 11 Nisan 1925 tarihinde ise dönemin milletvekilleri Talât Bey, Rifat Bey ve Yusuf Ziya Bey’in önerisiyle, şehrin ismi resmî olarak “Çankırı” olarak değiştirildi.
Çankırı’nın Günümüzdeki Konumu
Bugün Çankırı, Kızılırmak Nehri’nin kolları olan Acıçay ve Tatlıçay’ın birleştiği noktada, deniz seviyesinden 700-800 metre yükseklikte yer alıyor. Tarihi boyunca birçok medeniyetin izlerini barındıran bu şehir, modernleşen yüzüyle günümüzde de önemini koruyor.
