İnsan unsuruyla içiçeliği gerektiren eğitim yöneticiliği, çok farklı bir uzmanlık alanıdır. Eğitim yöneticisi, hem eğitimi hem de yönetimi özümsemiş, insan psikolojisi ve iletişim becerisi yönünden iyi bir alt yapıya sahip olmalıdır. Kurumsal yapı içindeki ham madde insandır. Çalışanı ve üretim alanı tamamen insan ile ilgili olduğu için herhangi bir şirket yöneticiliği ile karıştırılmamalıdır. Sınırsız kapasitesi ve gizil güçleri olsa da insan, doğru ve anlamlı desteğe ihtiyacı olan bir varlıktır. Eğitim yöneticisi, hem çalışanları hem de öğrencilerinin huzurlu ve verimli bir ortamda olmalarını kolaylaştıran problem çözücü, destekleyici görev ve sorumluluğunun bilincinde olmasını gerektirir.
Her kurumda olduğu gibi eğitim kurumlarının başarısı, o kurumun nasıl yönetildiğiyle doğrudan alakalıdır. Kurumsallaşma ve istikrarlı başarı basamaklarını yakalayabilmesini yönetim kademesinin performansı belirler. Eğitim kurumlarına atanacak yöneticilerin, alanda başarılı hizmetler yürütmüş eğitimcilerden olması en doğal haktır. Öğretmenlik mesleğin yürütenleri aynı zamanda eğitim kurumlarında yönetici olma imkânı da göz önünde bulundurulacak olursa, yönetici olabilmenin de belirli kıstaslara ihtiyaç vardır. Aday öğretmen, öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen basamakları yönetici belirlemede de geçerli bir kıstas olduğu düşünülmeli, öğretmenlik süresini doldurmayan hiçbir öğretmenin yöneticiliğe talip olamamalıdır. Özellikle de mesleğini yürütme konusunda yetersiz olanların öğrencilerle baş başa çalışmaktan kaçma fırsatının aracı hiç olmamalıdır. Eğitim kurumlarında müdür yardımcılığı ve müdür olarak iki yönetici bulunmaktadır.
Müdür yardımcılığı:
Öğretmenlik ile ilgili mesleki tecrübe ile birlikte çalışacağı kurumun işleyişini de öğrenip içselleştirmesi açısından önemlidir. Öğretmenliğinin onuncu yılından itibaren yöneticiliğe aday olabilmelidir. Uzman öğretmen olmayı hak etmiş olması kesin kıstaslar arasında olmalıdır. Eğitim kurumundaki çalışanları ve öğrencilerin huzurlu bir ortamda çalışabilmesini sağlayacak olması gerekeceğinden iletişim becerisi ve eğitim mevzuatı konusunda yeterli olduğunun tespiti gereklidir. Başarılı bir eğitimci olmakla birlikte yönetme becerisine sahip olanlar arasından tercih edilmelidir. Öğrencileriyle, meslektaşlarıyla ve öğrenci velileriyle iletişim becerisi ve problem çözme yeteneği yöneticiliğin vazgeçilmezlerindendir. Aksi halde kurumda huzur ve sükûnu sağlama yönünden aksaklıklara sebep olabilir. Mesleğini başarılı bir şekilde yürütürken eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim yapmış olan uzman öğretmenler, tercih sebebi olabilir.
Okul Müdürlüğü:
Eğitim kurumu, işlevi insan olan, insanın geleceğiyle ilgili gelişimini sağlamada doğrudan etki eden kurum olması hasebiyle, ülkenin geleceğine de damgasını vuran bir yapıdadır. Bu makamda görev alacakların o derece yüksek bir vizyona ve ona uygun çalışmalar yürütebilecek misyona sahip olmasını gerektirir. Bu kadar önemli bir makama gelecek kişinin öncelikle kendisini ona uygun yetiştirip geliştirmesi gerektiği gibi, atamada yetkili olanların da aranan vasıflara haiz, liyakatli kişilerin atanmasında tavizsiz olması gerekir.
En az beş yıllık müdür yardımcılığı yapanlar arasından belirlenecek kıstaslara uygun olanların atanacağı bir makam olmalıdır. Öğretmenlik alan uzmanlığı yanında müdür yardımcılığı süresi içinde, yönetim becerisi ve başarısının üst bir göreve layık olması açısından önemlidir. Yüksek lisan eğitimi almış öğretmenlerin çalışma alanı, “eğitim yönetimi” olanlar, değerlendirmede artı puan almayı hak edebilir. Bununla birlikte atamalar esnasında öncelik sırası başöğretmen unvanı alanlara verilmelidir.
İşaret edilen basamaklar uygulanırken kişinin mesleki ve yönetim becerisi dikkate alınmalı, hiçbir otoritenin belirlenen kıstaslara uymayanları atamaya teşebbüs edememelidir. Bu sayede göreve geleceklerin meslektaşları arasında kolay kabul göreceği ve yönetimi altında istekli çalışacağı için kurumsal başarıyı doğrudan etkileyecektir.
Kamuoyunda kabul görmeyecek, güven sarsacak hiçbir atamanın eğitime katkı sağlamayacağı gibi görev alan kişilerin kurum içinde etkinliği de olmayacağından, başarı şansını yakalaması mümkün değildir. Katı disiplin içinde sürdürülen yönetim tarzına sığınan yöneticiler, kurumda belli bir disiplin sağlıyormuş gözükebilseler de çalışmaların verimi açısından beklenen sonuca ulaşmaları mümkün olmayacaktır. Böyle bir kurumun başarılı olması beklenmemelidir.
Başarı, isteklilik ve gönüllülük gerektirdiğinden mevzuattan alınan güç yerine; çalışanlarına güven ve ihtiyaçlarına cevap veren, zorlaştırıcı değil kolaylaştırıcı bir kişiliğe sahip yöneticiler sayesinde oluşur. Kurum içindeki her bir bireyin değerli bir insan olduğunun bilincinde olan, oluşan problemler karşısında alternatif çözüm önerileri sunan veya gelen önerilere önyargısız yaklaşabilen yapıda bir yönetici kurum başarısının temel direği olacaktır.
LİDER SİZSİNİZ
Liderlik birden fazla insanın bir arada bulunduğu her yerde ihtiyaç duyulan bir statü olduğuna göre; ailede, oyun grupları içinde, herhangi bir amaç için bir araya gelen topluluklarda, resmi ve özel kurumlarda, ülke yönetiminde mutlaka bir lidere ihtiyaç duyulur. Burada arzu edilen, bir arada olmadaki gayenin yerine getirilmesinde kargaşaların yaşanmaması, sapmaların olmaması, birlikteliğin problemsiz yürümesidir.
Kişinin lider olabilmesi, öncelikle kendisini izleyenler tarafından kabul görmesiyle mümkündür. Çoğunluğun itaatini mazhar olmak öyle pek kolay olmayacaktır. Birlikteliğin gereğine uygun bilgi, beceri ve yeteneklere sahip olmakla birlikte, o yetileri topluluğa nasıl yansıttığı da önem taşımaktadır. Nereden bakılırsa bakılsın komplike bir yapı gerektirmektedir. Kişi, öncelikle kendi kendini yönetmesiyle işe başlamalı ve kendi lideri olabilmesinin yol ve yöntemlerini bilmekle birlikte diğer insanları motive etme, güdüleme değişim ve gelişime uygun ortamlar oluşturma yönünde uygun yetiye sahip olmalıdır.
Bu kitapta, liderlik olgusu, liderlik türleri, liderlik yaklaşımları, liderliğin kültürlerarası boyutu, liderin nitelikleri, liderin yetkinlikleri, liderlikte başarı, sorunlarla başa çıkma, liderin takdir gücü konularında çağdaş bilgilere ulaşma imkanı bulunacaktır. Unutmayın, lider sizsiniz!