Esat Oktay Yıldıran, 1949 yılında doğan ve 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında 1981-1983 yılları arasında Diyarbakır E Tipi Askeri Cezaevi'nde yüzbaşı olarak görev yapan bir askerdir. Görev süresi boyunca tutuklulara çok ağır işkenceler uyguladığıyla bilinir. Köpeğini saldırtmak, dayak, kadınlara yönelik cinsel işkenceler, çıplak spor yaptırmak gibi vahşi yöntemler kullanmıştır. Bu işkenceler sonucunda cezaevinde 34 tutuklu hayatını kaybetmiştir. Ahmet Türk, Gültan Kışanak ve Orhan Miroğlu gibi birçok Kürt siyasetçi de Yıldıran'ın işkencelerine maruz kalmıştır.
Diyarbakır Cezaevi'nden sonra İstanbul 23. Piyade Tümeni'nde tabur komutanı olarak görev yapan Yıldıran, 22 Ekim 1988'de Ümraniye'de, halk otobüsünde silahlı saldırıya uğrayarak öldürülmüştür. Saldırganların PKK tarafından gerçekleştirildiği iddia edilmiştir.
Esat Oktay Yıldıran'ın adının İzmir'deki yeni okul binasına verilmesi, yerel halk ve insan hakları savunucuları tarafından sert tepkilere neden olmuştur. Çünkü Yıldıran, Diyarbakır Cezaevi'ndeki ağır işkence yöntemleriyle tanınan, pek çok kişinin ölümüne sebep olan bir kişidir.