Şehrin tarihi, Hitit İmparatorluğu dönemine dayanmakta ve Persler, Büyük İskender, Pontus Krallığı, Romalılar gibi birçok uygarlığın hüküm sürdüğü topraklarda yer alıyor. Roma İmparatorluğu'nun bölünmesiyle birlikte Bizans İmparatorluğu'nun sınırları içinde kalan Kastamonu, bu dönemde önemli bir merkez olarak ortaya çıkmıştır.
Kültürel ve siyasi yapı şekillendi
Özellikle Gaslar veya Gaşkalar olarak bilinen topluluğun M.Ö. 2000-1300 yılları arasındaki hükümdarlığı, Kastamonu'nun tarihindeki en dikkate değer unsurlardan biridir. Bu dönemde, Hititler, Mısırlılar, Suriyeliler ve Kaldeliler ile ilişkiler kurarak bölgenin kültürel ve siyasi yapısını şekillendirmişlerdir.
Romalılar döneminde Taşköprü'nün eyalet merkezi olduğu ve Kastamonu'nun küçük bir kasaba olarak varlığını sürdürdüğü, Bizans döneminde ise gelişmeye başladığı yönünde teoriler bulunmaktadır. "Kastra Kommen" (Kommenlerin kalesi) isminin zamanla "Kastamonu"ya dönüşmüş olabileceği düşünülmektedir.
Cumhuriyet döneminin en önemli olaylarından biri, Mustafa Kemal Atatürk'ün 23-31 Ağustos 1925 tarihleri arasında Kastamonu'da Kıyafet ve Şapka İnkılabı'nı ilan etmesidir. Bu dönem aynı zamanda "Kültür, Tarih ve Sanat Haftası" olarak da adlandırılmıştır, şehrin tarihi ve kültürel mirasının önemini vurgulayan bir etkinlik olmuştur.
Farklı teoriler mevcut
Kastamonu'nun adının kökeni ile ilgili farklı teoriler mevcuttur. Bunlardan birine göre, şehrin adı "Gas" ve "Timoni" veya "Tumanna" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş ve zamanla "Kastamonu" şekline dönüşmüştür. Fonetik açıdan bu teori, bugünkü Kastamonu ismiyle uyumlu görünmektedir, şehrin köklü tarihini ve medeniyetler arası geçişleri yansıtan bir isim değişikliği olarak düşünülebilir.
Kastamonu, tarih boyunca birçok medeniyetin izlerini taşıyan ve bu zengin mirası günümüze taşıyan önemli bir şehir olarak kalmaya devam ediyor.