Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan 100. Yıl Çarşısı, Atatürk’ün doğumunun 100. yılına ithafen 1967-1981 yılları arasında inşa edilmiştir. Ulus Meydanı'nın tam kalbinde yer alan bu modernist yapı, Atatürk Bulvarı ile Cumhuriyet Caddesi’nin kesişiminde konumlanmıştır. Semra Dikel ve Orhan Dikel tarafından tasarlanan çarşı, bir dönemin en önemli yapılarından biri olarak hem mimarisi hem de kültürel önemi ile dikkat çekmektedir.
Modern Mimari ve Tarihi Önemi
1967 yılında, Ankara Valiliği tarafından düzenlenen ulusal mimari yarışmada birincilik ödülü kazanarak hayata geçirilen 100. Yıl Çarşısı, 1981 yılında tamamlanmıştır. Yüksek katlı ve modern mimarisiyle ön plana çıkan çarşı, alışveriş alanları, 1200 kişilik çok amaçlı salonu ve sanat galerisiyle Ankaralıların sosyal ve kültürel ihtiyaçlarına hizmet vermiştir.
Eski Millet Bahçesi’nin Yerine İnşa Edildi
100.Yıl Çarşısı, Ulus Meydanı’nda yer alan eski Millet Bahçesi’nin yerine inşa edilmiştir. Çevresindeki Anafartalar Çarşısı ve Ulus İş Hanı gibi yapılarla uyumlu bir şekilde inşa edilen çarşı, bölgenin mimari dokusunu yenilemiştir. Ancak, ne yazık ki bu önemli yapı, diğer çevre yapılar kadar ilgi görmemiştir.
Yıkılma Tartışmaları ve Kurtuluşu
2000’li yıllarda, Ulus Meydanı ve çevresinde gerçekleştirilen kentsel yenileme projeleri kapsamında 100. Yıl Çarşısı'nın yıkılması gündeme gelmiştir. Mimarlar Odası’nın koruma başvurusu reddedilmiş ve yapının yıkılmasına yönelik tartışmalar başlamıştır. 2020 yılında yıkım ihalesi duyurulmuş ancak süreç, mahkeme kararıyla durdurulmuştur. Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin düzenlediği anket sonucunda ise katılımcıların %69'u, çarşının yıkılmasını ve yerine kentsel bir meydan yapılmasını tercih etmiştir.
Ulus Tarihi Kent Yenileme Projesi ve 100. Yıl Meydanı
Ankara'nın tarihi ve kültürel dokusunu yeniden canlandırmayı amaçlayan Ulus Tarihi Kent Yenileme Projesi kapsamında, 100. Yıl Çarşısı’nın yıkılması ve yerine Ulus 100. Yıl Meydanı ile kapalı otopark yapılması planlanmıştır. 2020 yılında yapılan görkemli bir açılış töreniyle, Ankaralılar’a yeni bir sosyal alan sunulmuş, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş da açılışa katılmıştır.
Atatürk’e adanmış bu önemli yapının tarihi yolculuğu, bir yandan mimari ve kültürel mirasa saygı gösterirken, bir yandan da modern kentsel gelişimle harmanlanmaktadır.
