Bu dört neden, varlıkların meydana gelme süreçlerini ve varlık sebeplerini açıklamaya yönelik bir bakış açısı sunar. İşte Aristoteles'in dört neden öğretisi ve örnekleri:
-
Maddi Neden (Causa Materialis): Bir varlığın ne tür bir maddeden yapıldığını ifade eder. Örneğin, bir heykelin maddi nedeni, heykelin yapıldığı mermerdir.
-
Formel Neden (Causa Formalis): Varlığın biçimini ya da yapısını belirleyen nedendir. Heykel örneğinde, formel neden heykelin aldığı şekil veya tasarımdır.
-
Etken (Fail) Neden (Causa Efficiens): Bir şeyi harekete geçiren ya da onu var eden nedendir. Heykel örneğinde, bu etken neden heykeltıraşın kendisidir, çünkü heykeli o yapar.
-
Ereksel (Amaç) Neden (Causa Finalis): Varlığın varlık amacını veya nihai sebebini açıklar. Heykelin ereksel nedeni ise bir sanat eseri olarak beğeni toplamak ya da sergilenmek için yapılmış olmasıdır.
Bu dört neden, Aristoteles’in evrendeki varlıkları ve oluşları daha bütüncül bir şekilde anlamlandırmak için geliştirdiği temel felsefi araçlardan biridir. Her varlık ya da olay, bu dört nedenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.
