Türkiye genelinde orman yangınları ile mücadelenin yoğunlaştığı bir dönemde, Yozgat gibi Anadolu şehirlerinde hasat sonrası yaşanan anız yangınları da büyük bir tehdit oluşturuyor. Toprağın verimliliğini ve çevreyi korumak amacıyla alınan tedbirler kapsamında, anız yakmanın cezası 2024 yılında dekar başına 386 TL 79 kuruş olarak belirlendi. Ancak bu ceza, ormanlık alanlara yakın yerlerde anız yakanlar için beş katına kadar çıkabiliyor. Peki, bu cezalar gerçekten uygulanıyor mu ve caydırıcı oluyor mu?
Anız Yakmanın Cezası: Yozgat’ta Duyarsızlık Cezasız Kalmayacak
2024 yılı anız yangınlarının önlenmesine ilişkin tebliğ, bu konuda alınacak tedbirler ve cezai müeyyideler hakkında ayrıntılı hükümler içeriyor. Bu tebliğin amacı, tarımsal üretimin ana kaynağı olan toprağın biyolojik, kimyasal ve fiziksel yapısını koruyarak, toprağın verimliliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak ve çevreyi korumaktır. Anız yangınlarının önlenmesi için gerekli eğitimlerin verilmesi, çiftçilerin bilinçlendirilmesi ve kamuoyunun bilgilendirilmesi bu tebliğin en önemli hedefleri arasında yer alıyor.
Hasat öncesi, hasat sırası ve sonrasında yapılacak yangın duyuruları ile denetimlerin artırılması planlanmış durumda. Anız yangınlarına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacağı ve bu kişilerin ciddi para cezalarıyla karşı karşıya kalacakları belirtiliyor. Yasaklara uymayanlara yönelik cezai işlemler, Kabahatler Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca yürütülecek olup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın belirlediği idari para cezaları uygulanacak.
2024 Yılı İçin Uygulanacak Cezalar
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesi uyarınca, anız yakma cezası dekar başına 386,79 TL olarak belirlendi. Ancak, bu ceza orman ve sulak alanlara bitişik yerlerde veya meskûn mahallerde işlenen anız yakma fiilleri için beş kat artırılarak uygulanacak. Bu durumda, ceza miktarı dekar başına 1.933,95 TL’ye kadar çıkabilir.
Ayrıca, 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32. maddesine göre, anız yakılmasına sebebiyet veren kişilere 2024 yılı için 2.073,56 TL tutarında para cezası verilecek. Bu cezalar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yakın takip edilerek uygulanacak ve herhangi bir aksaklığa meydan verilmemesi için aylık raporlar İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne gönderilecek.
Anız Yakmanın Toprağa ve Çevreye Zararları
Anız yakma, toprağın üst katmanındaki organik maddeyi yok ederek toprağın verimliliğini olumsuz etkiler. Ayrıca, toprakta yaşayan faydalı mikroorganizmalar ve böcekler de bu yangınlar sonucunda zarar görür. Anız yakma sonucunda toprağın su tutma kapasitesi azalır, erozyon riski artar ve çevredeki ekosistemler olumsuz etkilenir. Bunun yanı sıra, anız yangınları kontrol altına alınamadığında, ormanlık alanlara, yerleşim yerlerine ve tarım arazilerine sıçrayarak çok daha büyük felaketlere yol açabilir.
Cezalar Uygulanıyor Mu?
Yozgat’ta hasat sonrası anız yakma olayları ne yazık ki hala devam ediyor. Bu durum, alınan tüm tedbirlere ve uygulanan cezalara rağmen çiftçilerin bu tehlikeli uygulamadan vazgeçmediğini gösteriyor. Ancak, son yıllarda denetimlerin artması ve cezaların daha sıkı bir şekilde uygulanmasıyla birlikte, anız yangınlarının sayısında azalma olduğu gözlemleniyor. Yine de, bu cezaların tam anlamıyla caydırıcı olup olmadığı konusunda tartışmalar devam ediyor.
Çiftçilerin bilinçlendirilmesi, anız yakmanın zararları hakkında bilgilendirilmesi ve alternatif yöntemlerin teşvik edilmesi, bu sorunun çözümünde kritik öneme sahip. Ayrıca, tarımsal atıkların geri dönüştürülmesi veya kompost yapılması gibi çevre dostu uygulamaların yaygınlaştırılması gerekiyor.