Türk tarihi kahramanlıkların ve zaferlerin tarihidir. Üç bin yıllık bir geçmişe sahip, dünyanın en büyük ordu-milletinin yüzyıllar boyunca kazandığı zaferlerin, yaptığı fetihlerin sadece isimlerini sıralamak için bile yüzlerce sayfa ister. Burada yalnız ağustos ayında kazanılan zaferlerin ve meydan muharebelerinin kısa bir listesini vereceğiz.
Ağustosayının Türk tarihinde hususi ve önemli bir yeri vardır. Milletimizin kaderini tayin eden ve değiştiren büyük meydan savaşları hep ağustos ayında cereyan etmiştir. Anadolu'da Türk devletinin kurulması 26 Ağustos 1071 Malazgirt Meydan Muharebesinden sonradır. Ağustos ayında kazanılan son meydan muharebesi Dumlupınar-Başkumandanlık Zaferi (26-30 Ağustos 1922) ile Türk devleti yeniden kurulmuştur. Aradaki 851 yıllık zaman içerisinde ise, Birinci Kosova Meydan Muharebesi (27 Ağustos 1389), Otlukbeli Savaşı (11 Ağustos 1473), Çaldıran Meydan Muharebesi (23 Ağustos 1514), Mercidabık Muharebesi (24 Ağustos 1516), Mohaç Meydan Muharebesi (29 Ağustos 1526) gibi bir teki bile bir millet için iftihar ve şeref teşkil edecek eşsiz zaferler bulunmaktadır.
Büyük zaferlerin ağustos ayında olması, mukadderat icabı olarak görünmekle beraber, geniş çaptaki seferlerin baharda başlayıp sonbahara girmeden sona erdirilmesi hususundan ileri gelmektedir. Bu bakımdan ağustos ayı, kesin sonuçlar için en elverişli ay olmuştur.
…ağustos ayında kazanılan savaş ve zaferlerin, yapılan fetihlerin bellibaşlıları şunlardır.
1-Ani şehrinin ve Kars ilinin fethi:
16 Ağustos 1064 Selçuklu hükümdarı Alp-Arslan Bizanslılara karşı kazanmıştır.
2-Malazgirt Meydan Savaşı:
26 Ağustos 1071. Alp-Arslan Bizans İmparatoru Romanos Diyogenes’i yenmiş ve Anadolu kesin olarak Türklerin vatanı olmuştur.
3-Birinci Kosova Meydan Savaşı:
27 Ağustos 1389. Sultan Murad (Hüdavendigar), Sırp Kralı Lazar kumandasındaki yüzbinlik haçlı ordusunu, altmış bin kişilik ordusuyla yenmiş, kendisi de şehid düşmüştür.
4-Otlukbeli Zafer:
11 Ağustos 1473. Fatih Sultan Mehmed, Akkoyunlu hükümdarı Uzun-Hasan’ı yenmiştir.
5-Otranto’nun fethi:
11 Ağustos 1480. Fatih zamanında Gedik Ahmet Paşa tarafından İtalya’nın güney-doğusundaki Otranto limanı ve şehri feth edilmiştir.
6-Navarin limanının zaptı:
20 Ağustos 1500. II. Bayezid zamanında zaptedilmiştir. 10 Ağustos'ta Modon, 16 Ağustos'ta Koron ele geçmiştir.
7-Çaldıran Meydan Savaşı: 23 Ağustos 1514. Yavuz Sultan Selim, İran Safevi hükümdarı Şah İsmail’e karşı kazanmıştır.
8-Mercidabık Meydan Savaşı:
24 Ağustos 1516. Yavuz Sultan Selim, Mısır ve Suriye Kölemen Sultanı Kansu Gavri’yi, Kilis civarındaki bu ovada yenmiş, 25 Ağustos'ta Halep ele geçirilmiştir.
9-Belgrad Kalesinin fethi:
29 Ağustos 1521. Kanuni Sultan Süleyman tarafından Macarlara karşı kazanılmıştır.
10-Mohaç Meydan Savaşı:
29 Ağustos 1526. Macarlara karşı Kanuni Sultan Süleyman’ın kazandığı bu savaş, tarihin en büyük imha muharebesidir.
11-Nis’in fethi:
20 Ağustos 1543. Kanuni zamanında Barbaros Hayrettin Paşa tarafından, Fransa’nın Akdeniz sahilinde bulunan ve o sırada Almanya İmparatoru Şarl-Ken’e tabi olan Nis (Nice) şehri fethedilmiştir.
12-Vadi’s-seyr zaferi:
4 Ağustos 1578. III. Murad zamanında Ramazan Paşa Portekizlilere karşı kazanmış ve Fas Türk himayesine girmiştir.
13-Çıldır zaferi:
9 Ağustos 1578. Özdemir-oğlu Osman Paşa tarafından İran Safevi ordusu başkumandanı Tokmak-Han’a karşı kazanılmıştır. Bazı beyliklerin hâkimiyetine son verilmiş, 24 Ağustos Tiflis’in işgali ile Gürcistan Krallığı ortadan kaldırılmıştır.
14- Revan kalesinin zaptı:
8 Ağustos 1635. IV. Murad tarafından İranlılardan alınmıştır.
15-Hanya kalesinin zaptı:
19 Ağustos 1645. Sultan İbrahim zamanında Serdar Yusuf Paşa tarafından Venediklilerden alınmıştır.
16-Çanakkale Zaferi:
9-21 Ağustos 1915. Anafartalar, Conkbayırı ve Kireçtepe mevkilerinde yapılan müteaddit muharebeler. İtilaf ordularına karşı kazanılmıştır. Miralay Mustafa Kemal Bey, 19. Fırka ve Anafartalar gurubu Kumandanı olarak savaşa katılmıştır.
17-Sakarya Meydan Savaşı:
23 Ağustos-13 Eylül 1921. Yunanlılara karşı kazanılmıştır.
…
Not bu yazının hazırlanmasında Ünlü Dilci, edebiyat tarihçisi, yazar (D. 26 Şubat 1925, Kilis - Ö. 4 Temmuz 1983, İstanbul). Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş Hoca’nın “Türk Kültürü” dergisinin Ağustos 1965 ve 34 sayılı nüshasında bulunan “Şiirimizde Ağustos Zaferleri” adlı makalesinden faydalanılmıştır.
